Het fenomeen waarbij familieleden elkaar ondersteunen bij de aankoop van een woning is in Nederland wijdverbreid. Recentelijk heeft De Nederlandsche Bank verontrustende cijfers gepresenteerd. Deze onthulden dat één op de zes huishoudens met een hypotheek deels afhankelijk is van een familielening. Via deze constructie kunnen ouders hun kinderen financieel bijstaan bij de aankoop van een woning of een verbouwing. Deze financiële steun is niet zonder gevolgen en kan de ongelijkheid op de woningmarkt vergroten.


Familieleningen

Een opvallend gegeven uit de gepresenteerde cijfers is dat een tiende van de totale hypotheekschuld in 2020 bestond uit familieleningen, wat neerkomt op maar liefst €70 miljard. Met de voortdurende groei van de Nederlandse hypotheekschuld in recente jaren is het waarschijnlijk dat dit bedrag alleen maar is toegenomen. Verder blijkt uit de data dat huishoudens met een familielening vermogender zijn en in duurdere huizen wonen dan huishoudens die uitsluitend bij de bank lenen. Deze groep is ook vaker overgefinancierd, waarbij ze meer lenen dan wat ze op basis van hun inkomen bij de bank zouden kunnen verkrijgen. Een fiscaal voordeel voor deze groep, geschat tussen €150 miljoen en €200 miljoen, voegt nog een laag van complexiteit toe.

Hypotheekadviseurs wijzen erop dat dergelijke leningen vaak de facto als schenkingen fungeren, waarbij de rentekosten door de ouders (deels) belastingvrij kunnen worden teruggeschonken.


Invloed op woningmarkt

Terwijl het begrijpelijk is dat ouders hun kinderen financieel ondersteunen bij het verwerven van een woning, is het cruciaal dat deze steun niet leidt tot onbedoelde fiscale voordelen. Het is niet rechtvaardig om degenen die al bevoorrecht zijn met financiële hulp van hun familie nog verder te belonen met extra belastingvoordelen. De schaduwzijde van deze financiële steun is het risico van toenemende ongelijkheid op de woningmarkt. Het is een verantwoordelijkheid van de overheid om dit aan te pakken, zij het op een grondige manier. Maatregelen moeten genomen worden om te voorkomen dat vermogensongelijkheid wordt vergroot door schenkingen. Het herijken van de fiscale behandeling van huren en kopen, evenals het stimuleren van bouwactiviteiten voor alle inkomensgroepen, zijn essentieel om de balans te herstellen.